Jarosław
Marek
Rymkiewicz
Poeta, eseista, dramaturg, historyk literatury, profesor nauk humanistycznych.
Każda jego książka, a nawet wypowiedź, rozpalała w Polsce gorące dyskusje.

Urodzony 13 lipca 1935 roku w Warszawie, zadebiutował w wieku 22 lat tomikiem wierszy Konwencje (wydanym w Łodzi). W roku 1967 ogłosił swoje literackie credo w książce: Czym jest klasycyzm. Manifesty poetyckie. Autor licznych tomów poetyckich, z których najbardziej znane to: Thema regium (1978), Ulica Mandelsztama (1983), Moje dzieło pośmiertne (1993), Znak niejasny, baśń półżywa (1999), Zachód słońca w Milanówku (2002), Wiersze polityczne (2010), Pastuszek Chełmońskiego (2014) i wydany w roku 2015: Koniec lata w zdziczałym ogrodzie.

Napisane w latach 80. powieści Rozmowy polskie latem 1983 (1984) oraz Umschlagplatz (1988), wydane w drugim obiegu, spotkały się z ogromnym zainteresowaniem czytelników, zostały przetłumaczone na język francuski, niemiecki i angielski.

Wyniki swojej rozległej pracy historyczno-literackiej pomieścił w tomach eseistycznych i encyklopedycznych poświęconych Mickiewiczowi, Słowackiemu, Leśmianowi i Fredrze. Pracował w Instytucie Badań Literackich PAN, skąd został zwolniony w 1985 roku (zatrudniony ponownie po 1989). W 1994 roku otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych.

W pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku napisał głośne eseje historyczne: Wieszanie (2007), Kinderszenen (2008), Samuel Zborowski (2010), Reytan. Upadek Polski (2013). Wiele cennych refleksji pozostawił w dziele: Wielki Książę. Z dodaniem rozważań o istocie i przymiotach ducha polskiego (1983).

Autor dramatów i komedii (wystawiany niemal ciągle od lat 60., w Teatrze Narodowym w Warszawie nadal grani są jego Ułani, w reż. Piotra Cieplaka).

Tłumacz literatury obcej, na język polski przełożył m.in. poezję Thomasa S. Eliota, Osipa Mandelsztama, Federico Garcii Lorki i dramaty Calderona de la Barki. Wieloletni mieszkaniec i miłośnik Milanówka, gdzie zmarł 3 lutego 2022 roku.

Za swoją twórczość wielokrotnie nagradzany, m.in: Nagrodą Fundacji im. Kościelskich (1967), Nagrodą im. Stanisława Vincenza (1984), Nagrodą Literacką im. Zygmunta Hertza (1986), Nagrodą Nike (2003), a w roku 2015 Nagrodą im. Juliana Tuwima oraz Nagrodą Literacką m.st. Warszawy, której przyjęcia odmówił z przyczyn politycznych. W roku 2016 został uhonorowany Nagrodą im. Lecha Kaczyńskiego. W 2022 roku Sejm RP — w przyjętej przez aklamację uchwale z 9 lutego — upamiętnił Poetę i przypomniał jego wybitny dorobek twórczy.

Poza czasem

„Klasycyzm to nieustanna walka o swoje miejsce w kulturze, a więc w czasie teraźniejszym, to nieustanna świadomość, że czas przeszły jest czasem teraźniejszym, świadomość, że nie ma idiomu poetyckiego czasu minionego i czasu teraźniejszego, bo jest jedno wielkie morze języka poetyckiego poza czasem, to wreszcie nieustanne projektowanie siebie i innych w przyszłość.”

(Czym jest klasycyzm. Manifesty poetyckie)
Filmy

„Sądy, przesądy – w powiększeniu: Rymkiewicz”

„Rymkiewicz. Historia i metafizyka”

„Poeta pozwany”